(Zomer)tijd is ook maar relatief

Het begrip tijd is net als economie iets dat niet zou bestaan als er geen mensen zouden zijn. Je ziet het niet, maar het is er toch. Sterker nog, het is onmisbaar.

Sinds mensenheugenis werken we met een aanduiding van uren, jaren, maanden, zonnewendes; je kunt het zo gek niet bedenken. De begrippen zomer- en wintertijd zijn wat dat aangaat nog heel erg jong. Aan het begin van de vorige eeuw werd er daadwerkelijk serieus over gesproken en sinds de invoering van de zomertijd is er ook onenigheid over het praktisch nut ervan.

Het zal niemand ontgaan zijn dat onlangs de EU haar inwoners heeft gevraagd zich uit te spreken over hun voorkeur. Op de een of andere manier waren het vooral Duitsers die gehoor gaven, maar in elk geval bleek de uitkomst dat liefst 84% van de ondervraagden vóór het afschaffen van de zomertijd is. De EU blijkt wel te luisteren naar dit soort raadplegingen en dus sprak onze Europese president Jean Claude Juncker zich uit: “De verandering van tijd moet stoppen.”

Voor- en nadelen
De zomertijd zoals wij in Nederland kennen* is eind jaren 70 ingevoerd. Destijds bedacht men dat het enorm aan energiekosten zou schelen wanneer het ‘s avonds een uur langer licht zou zijn. Klinkt logisch, maar in 40 jaar is nooit het effect ervan bewezen. De nadelen van het switchen van de klok zijn duidelijker zichtbaar. Behalve fysieke klachten zoals slapeloosheid, depressies en dergelijke die bij sommigen optreden (de biologische klok is niet simpel te verzetten) heb je in de eerste weken na de omschakeling ook veel meer ongelukken met overstekend wild. Veel tuinders moeten hun bewateringssystemen opnieuw instellen, beveiligingssystemen moeten worden aangepast enzovoort. We mogen wel de conclusie trekken dat het vastzetten van de tijd een goede beslissing zal zijn.

*Het schakelen van winter- naar zomertijd gebeurt over de gehele wereld, maar niet elk land doet hieraan mee. Voor landen rond de evenaar is het effect nihil, omdat de dagen vrijwel altijd even lang zijn. Een land als Brazilië heeft in een aantal staten nog zomertijd, maar niet overal dus. Ook Ijsland kent het gebruik niet. Omdat het land dichter bij de poolcirkel ligt, is de verandering van het aantal lichturen gedurende het jaar zo groot, dat het verzetten van de klok geen effect heeft. Marokko verzet vier keer per jaar de klok, maar dat heeft weer te maken met de Ramadan.